Het misschien wel grootste internationale schandaal van 2019 speelde zich af vlak voor onze neuzen: in Den Haag bij ‘de waakhond voor chemische wapens’ OPCW, niet ver van het Binnenhof. Er werden in de Tweede Kamer vragen over gesteld. Maar het NOS Journaal, de kranten, weekbladen en actualiteitenrubrieken zwegen. Het is de grootste doofpot die ik van dichtbij heb meegemaakt, en het is zeer verontrustend. Niet alleen kunnen we spreken van een internationaal schandaal, maar ook van een leugenachtigheid en zelfcensuur van de Nederlandse pers die zijn weerga niet kent.

Op 14 april 2018 lanceerden de VS, Frankrijk en Groot-Brittannië een raketaanval op Syrië, als vergelding voor een vermeende gifgasaanval op Douma, Syrië, waarvoor ze de Syrische regering verantwoordelijk hielden. Vlak voor de aanval waarschuwden de Russen dat ze zouden terugschieten als er een voor hun bedreigende situatie ontstond. Niet alleen zouden ze inkomende raketten onderscheppen; ze zouden ook de lanceerinstallaties van de raketten onschadelijk maken.

Waar de wereld tijdens de Cubacrisis van 1962 de adem inhield, leken de meesten zich in de aanloop naar de tevoren aangekondigde raketaanval van geen gevaar bewust. En dat was dit keer geen wonder, omdat de media – anders dan in 1962 – zelf nauwelijks bewust leken te zijn van de ramp die dreigde.

Wat had kunnen uitlopen op een wereldoorlog, eindigde met een sisser. Er werden geen Russische doelen geraakt en voor Syrië bleef de schade van de aanval beperkt, mede doordat veel inkomende raketten werden onderschept door de Syrische luchtafweer van Sovjetmakelij.

Bedrog Witte Helmen

Hoewel de waakhond voor chemische wapens OPCW geen dader aanwees in haar eindrapport gepubliceerd in maart 2019, suggereerde zij wel dat de Syrische luchtmacht verantwoordelijk was voor het afwerpen van twee cilinders met chloorgas op de toen door het Leger van Islam bezette voorstad van Damascus.

We weten inmiddels dat dit een leugen is, die in de wereld is gebracht door de gelauwerde 'hulporganisatie' Witte Helmen. Zij hadden een filmpje gemaakt van kinderen met ademhalingsmoeilijkheden en verklaard dat dit was vanwege een gifgasaanval. De legendarische Britse reporter Robert Fisk bezocht het ziekenhuis waar de kinderen waren gefilmd. Een door hem geïnterviewde arts verklaarde dat de kinderen het benauwd hadden gekregen door stofwolken, veroorzaakt door een bombardement. Een jongetje dat te zien was in de video kwam in 2018 met zijn vader naar Den Haag, op uitnodiging van de Russische ambassadeur. Hij en anderen uit de video bleken springlevend.

Doofpotrapport OPCW

In mei 2019 werd een intern document van OPCW gepubliceerd door Working Group on Syria, Propaganda and Media, een onderzoeksgroep van Britse academici, dat vervolgens op WikiLeaks verscheen. De auteur, OPCW-inspecteur Ian Henderson, die ter plekke onderzoek had gedaan, concludeerde dat er een ‘grotere kans’ was dat ‘beide cilinders handmatig (...) zijn geplaatst dan dat ze zijn gedropt vanuit de lucht’. Dat was een understatement. Een van de cilinders die Henderson aantrof op het bed in een slaapkamer, bleek niet door het gat te passen in het dak waar deze zogenaamd doorheen was gevallen.

Na Henderson trad vorig jaar een tweede klokkenluider uit het OPCW-onderzoeksteam naar voren die zich beklaagde over het eindrapport van zijn organisatie. Hij toonde in Brussel interne e-mails, tekstuitwisselingen en achtergehouden conceptverslagen aan een panel van de Courage Foundation, dat onder leiding stond van voormalig OPCW-directeur-generaal José Bustani. Uit de documenten bleek dat de OPCW geen enkel spoor had gevonden van het gebruik van chemische wapens en dat het management het eindrapport had laten herschrijven door anonieme personen en zonder de inspecteurs die ter plekke onderzoek hadden gedaan, hierbij te betrekken. Het door Bustani geleide panel oordeelde hard. Het bracht een verklaring uit waarin het panel het management van de OPCW beschuldigde van ‘onaanvaardbare praktijken’.

Saillant detail: aan de vooravond van de Amerikaanse inval in Irak, stond Bustani onder grote druk van de VS om af te treden, omdat hij niet meeging in de leugen van de massavernietigingswapens van Saddam Hoessein. ‘We weten waar je kinderen wonen,’ zou toenmalig staatssecretaris John Bolton hem hebben toegebeten. De geschiedenis lijkt zich te hebben herhaald. De klokkenluiders van de OPCW zeggen dat ze geïntimideerd zijn door drie Amerikaanse functionarissen die niet duidelijk maakten voor welke organisatie of organisaties ze werkten.

Zwijgende media

Het CDA en de SP hebben vragen gesteld over de op WikiLeaks gepubliceerde documenten. OPCW-inspecteur Ian Henderson sprak in januari van dit jaar de VN-Veiligheidsraad toe. Begin deze maand zou ook Bustani de Veiligheidsraad toespreken over het Douma-incident, maar een door het Verenigd Koninkrijk georganiseerde stemming stak daar een stokje voor. De Britse krant Daily Mail meldde dat inmiddels twintig stafmedewerkers van de OPCW vraagtekens hebben gezet bij het eindrapport van hun eigen organisatie. Maar de Nederlandse media zwegen. Waarom? ‘Omdat de buitenlandredacties tegenwoordig niets meer voorstellen,’ zo vertrouwde een redacteur van een landelijke krant mij toe. Ik vroeg hem daarop: ‘Waarom maak je de chef van jouw buitenlandredactie dan niet even wakker?’ Waarop het stil bleef aan de andere kant.

Ana van Es van de Volkskrant werd op Twitter geattendeerd op de door WikiLeaks gepubliceerde OPCW-documenten. ‘Kritiek op het OPCW-rapport is waanzinnig interessant,’ reageerde ze. ‘Alleen lijkt het erop dat de kritiek van de klokkenluiders wel degelijk in [het] rapport is verwerkt. Zie Bellingcat met een recente bespreking.’ Van Es’ reactie is tekenend voor de staat waarin de Nederlandse journalistiek verkeert. Of het nu om de oorlog in Syrië gaat of om het MH17-dossier: men verwijst blind naar het door de Amerikaanse regering gefinancierde Britse onderzoekscollectief Bellingcat, zonder zelf nog onderzoek te doen. Laat staan zich af te vragen waarom de Amerikaanse regering Bellingcat financiert, en waarom ze dat doet via National Endowment for Democracy (NED), een mantelorganisatie van de CIA.

De enige Nederlandse krant die aandacht besteedde aan het OPCW-schandaal was NRC. De eerste keer maakte de krant terloops melding van het gelekte rapport van Henderson op een manier die de Britse onderzoeksgroep die het rapport gepubliceerd had, verdacht maakte als een ‘met Rusland en Syrië sympathiserende organisatie’. De tweede en laatste keer dat de krant schreef over het schandaal was naar aanleiding van het rapport dat het OPCW-management had uitgebracht over het onderzoek dat de organisatie had ingesteld naar het optreden van de klokkenluiders. NRC presenteerde simpelweg de conclusies van het management. Hoewel dit duidelijk een aanval was op de klokkenluiders, stelde de krant hen niet in de gelegenheid te reageren op de aantijgingen. De krant heeft verder ook geen enkele aandacht besteed aan de bevindingen van het panel van de Courage Foundation, de toespraak van Henderson in de VN-Veiligheidsraad en de vragen die er in de Tweede Kamer zijn gesteld.

Nederland is niet het enige land waar het schandaal bij de OPCW in de doofpot is gestopt. Een journalist van het Amerikaanse weekblad Newsweek, Tareq Hadded, nam ontslag omdat hij er niet over mocht schrijven.

In ons land kennen we de Greet Hofmans-affaire. Hoofdredacteuren verboden het journalisten te schrijven over dat koningin Juliana begin jaren vijftig in de ban was van een gebedsgenezeres. De OPCW-doofpotaffaire is echter vele malen ernstiger. Peter Hitchens, die erin slaagde meerdere artikelen over het schandaal gepubliceerd te krijgen in de Britse krant Daily Mail vatte het kernachtig samen: ‘De OPCW zou op een dag en in een ander geval een beslissende rol kunnen spelen bij het besluit ten oorlog te gaan.’ De OPCW mag geen speeltje worden van de VS, om naar willekeur en onder valse voorwendselen oorlogen te beginnen. Als de media en de politiek dit niet aankaarten, dan ziet het er somber uit.

Voormalig OPCW-directeur José Bustiani wilde VN-veilgheidsraad toespreken over OPCW-schandaal